Անձնական դրամային խառնվում է մոտեցող պատմական աղետը12.16.2014
Մոսկվայում «Ստանիսլավսկու թատերաշրջան» փառատոնի այս տարվա հիմնական ծրրագրով նախատեսված վերջին ներկայացումը Չեխովի «Բալենու այգին» է՝ նշանավոր ռեժիսոր Լև Դոդինի բեմադրությամբ: Այդ մասին «1tv.ru»-ի տեղեկատվությունը փոխանցում է «taglur.am»-ը:
Ըստ նոր բեմադրական տարբերակի չեխովյան պիեսի գործողությունները չեն սահմանափակվում միայն բեմով և ծավալվող իրադարձությունների մասնակից են դառնում նաև հանդիսատեսները: Ի դեպ, թատերախումբը պիեսի մթնոլորտում իրեն զգալու համար փորձեր է արել նույնիսկ գերմանական ու ռուսական գեղեցիկ այգիներում:
Ներկայացման գլխավոր հերոսուհիներից մեկը՝ Ռանևսկայան բալենու այգու մասին խոսում է որոշակի վերամբարձ տոնով, ընդունում է համր կինոյի աստղի նման գեղեցիկ դիրքեր: Բայց, հենց այդ պահին էլ, ասես, ինքն իր վրա ծիծաղում է: Իսկ պիեսի մեկ այլ հերոս՝ Գաևը, չգիտես թե ինչու, նրա խոսքերի հաստատումը փնտրում է հանրագիտարանում: Նույնիսկ, այստեղ նրանց այգին հիշատակվում է, դե հենց այնպես, «մի՞թե կարելի է այն հատել» տարբերակով: Վաճառական Լոպախինը, կարծես չի նկատում նրանց սիրով ներծծված այդ ոչ գործնականությունը: Իսկ գունավոր կինոնկարահանած ծառերի շարքերը միայն ֆոն են դառնում նրա բիզնես-պլանի համար:
Լև Դոդինը երկրորդ անգամ է անդրադառնում «Բալենու այգու» թեմային: Առաջին տարբերակը նա բեմադրել է 20 տարի առաջ:
«Իմ համար առաջին ներկայացումը շատ բան էր նշանակում և ես չեմ դադարել մտածելը, թե ինչը ստացվեց և ինչը՝ ոչ, ինչը լսվեց, և ինչը՝ ոչ: Եվ երկրորդ, Չեխովն այնպիսի հեղինակ է, ում միջոցով հաճախ ես ստուգում կյանքը»,- նշել է Սանկտ-Պետերբուրգի ակադեմիական փոքր թատրոն-Եվրոպայի թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Լև Դոդինը:
Այդ կալվածքի բնակիչների ողբերգությունը Դոդինի կողմից նման մեկնաբանությամբ ներկայացնելը ստանում է նոր իմաստ՝ յուրաքանչյուր անձնական դրամային խառնվում է անխուսափելիորեն մոտեցող պատմական աղետը:
«Սա կոնկրետ մարդկանց փոխհարաբերությունների պատմություն չի, ողբերգություն չի, սեր չի: Պատմության ալիքը հարձակվում է ավազի վրա, իսկ նրանք, բոլոր ավազահատիկները գտնվում են ժամաակի հոսանքի իշխանության ներքո»,- նշել է դերասաուհի Քսենյա Ռապպոպորտը:
«Բալենու այգու» նոր տարբերակը Լև Դոդինը բեմից փոխադրել է հանդիսասրահ: Օրինակ, բիլիարդի սեղանը, կողքին՝ այգու աստիճանները, իսկ մեկ այլ կողմում հին կինոցուցադրման սարքը: Մի փոքր տարօրինակ զգացողություն. Դերասանների ու հանդիսատեսների միջև չկա տարածություն: Հանդիսատեսները կարծես Ռանևսկայայի կալվածքում հյուր են եկել, կարծես լինեն չեխովյան պիեսի հերոսներ:
Գործողության այսպիսի տեղափոխությունը ունի իր ենթատեքստը: Պիեսի հերոսներն իրար ունկնդրում, բայց չեն լսում միմյանց, իսկ միմյանցից թաթերական հարթակներով այլևս չբաժանված հանդիսատեսներն ու դերասանները, ըստ ռեժիսորի մտահղացման, սկսում են այլ կերպ խոսել ընկալել միմյանց:
Պիեսը չի փոխվել, սակայն կարծես այն ընթերցում են խոշորացույցի օգնությամբ. Վարյայի և Լոպախինի սերը այսօրվա բեմադրության մեջ առաջին պլանում է: Սերը փոխադարձ է, սակայն դատապարտված: Երկու աշխարհների մարդիկ երբեք չեն կարող միմյանց հետ լինել: Ամեն ինչով հանդերձ, գործարար-նյութապաշտ Լոպախինի կերպարը այնքան էլ միանշանակ չի: «Պիեսի ամենից ողբերգական կերպարներից մեկը»,- այս բնութագիրն է տվել իր կերտած հերոսին Դանիլա Կոզլովսկին:
«Ստացվել է, անհավանականորեն չեխովյան պատմություն իր ճաշակով, բնույթով, իր նկարագրով»,- նշել է դերասանուհի Ելիզավետա Բոյարսկայան:

Ըստ նոր բեմադրական տարբերակի չեխովյան պիեսի գործողությունները չեն սահմանափակվում միայն բեմով և ծավալվող իրադարձությունների մասնակից են դառնում նաև հանդիսատեսները: Ի դեպ, թատերախումբը պիեսի մթնոլորտում իրեն զգալու համար փորձեր է արել նույնիսկ գերմանական ու ռուսական գեղեցիկ այգիներում:
Ներկայացման գլխավոր հերոսուհիներից մեկը՝ Ռանևսկայան բալենու այգու մասին խոսում է որոշակի վերամբարձ տոնով, ընդունում է համր կինոյի աստղի նման գեղեցիկ դիրքեր: Բայց, հենց այդ պահին էլ, ասես, ինքն իր վրա ծիծաղում է: Իսկ պիեսի մեկ այլ հերոս՝ Գաևը, չգիտես թե ինչու, նրա խոսքերի հաստատումը փնտրում է հանրագիտարանում: Նույնիսկ, այստեղ նրանց այգին հիշատակվում է, դե հենց այնպես, «մի՞թե կարելի է այն հատել» տարբերակով: Վաճառական Լոպախինը, կարծես չի նկատում նրանց սիրով ներծծված այդ ոչ գործնականությունը: Իսկ գունավոր կինոնկարահանած ծառերի շարքերը միայն ֆոն են դառնում նրա բիզնես-պլանի համար:
Լև Դոդինը երկրորդ անգամ է անդրադառնում «Բալենու այգու» թեմային: Առաջին տարբերակը նա բեմադրել է 20 տարի առաջ:
«Իմ համար առաջին ներկայացումը շատ բան էր նշանակում և ես չեմ դադարել մտածելը, թե ինչը ստացվեց և ինչը՝ ոչ, ինչը լսվեց, և ինչը՝ ոչ: Եվ երկրորդ, Չեխովն այնպիսի հեղինակ է, ում միջոցով հաճախ ես ստուգում կյանքը»,- նշել է Սանկտ-Պետերբուրգի ակադեմիական փոքր թատրոն-Եվրոպայի թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Լև Դոդինը:
Այդ կալվածքի բնակիչների ողբերգությունը Դոդինի կողմից նման մեկնաբանությամբ ներկայացնելը ստանում է նոր իմաստ՝ յուրաքանչյուր անձնական դրամային խառնվում է անխուսափելիորեն մոտեցող պատմական աղետը:
«Սա կոնկրետ մարդկանց փոխհարաբերությունների պատմություն չի, ողբերգություն չի, սեր չի: Պատմության ալիքը հարձակվում է ավազի վրա, իսկ նրանք, բոլոր ավազահատիկները գտնվում են ժամաակի հոսանքի իշխանության ներքո»,- նշել է դերասաուհի Քսենյա Ռապպոպորտը:
«Բալենու այգու» նոր տարբերակը Լև Դոդինը բեմից փոխադրել է հանդիսասրահ: Օրինակ, բիլիարդի սեղանը, կողքին՝ այգու աստիճանները, իսկ մեկ այլ կողմում հին կինոցուցադրման սարքը: Մի փոքր տարօրինակ զգացողություն. Դերասանների ու հանդիսատեսների միջև չկա տարածություն: Հանդիսատեսները կարծես Ռանևսկայայի կալվածքում հյուր են եկել, կարծես լինեն չեխովյան պիեսի հերոսներ:
Գործողության այսպիսի տեղափոխությունը ունի իր ենթատեքստը: Պիեսի հերոսներն իրար ունկնդրում, բայց չեն լսում միմյանց, իսկ միմյանցից թաթերական հարթակներով այլևս չբաժանված հանդիսատեսներն ու դերասանները, ըստ ռեժիսորի մտահղացման, սկսում են այլ կերպ խոսել ընկալել միմյանց:
Պիեսը չի փոխվել, սակայն կարծես այն ընթերցում են խոշորացույցի օգնությամբ. Վարյայի և Լոպախինի սերը այսօրվա բեմադրության մեջ առաջին պլանում է: Սերը փոխադարձ է, սակայն դատապարտված: Երկու աշխարհների մարդիկ երբեք չեն կարող միմյանց հետ լինել: Ամեն ինչով հանդերձ, գործարար-նյութապաշտ Լոպախինի կերպարը այնքան էլ միանշանակ չի: «Պիեսի ամենից ողբերգական կերպարներից մեկը»,- այս բնութագիրն է տվել իր կերտած հերոսին Դանիլա Կոզլովսկին:
«Ստացվել է, անհավանականորեն չեխովյան պատմություն իր ճաշակով, բնույթով, իր նկարագրով»,- նշել է դերասանուհի Ելիզավետա Բոյարսկայան: