Քաղաքակրթական ներուժը կեցության բարձրագույն արժեք է:

Աստծո նկարները և գրությունները ճչում են հնագույն թախիծի մասին

Ավստրիայի մայրաքաղաքում կայացող «Վիններ ֆեստվոխեն» թատերական փառատոնն ավանդությանը հավատարիմ իր հանդիսատեսին է առաջարկել եվրոպական և համաշխարհային թատրոնի ամենավառ թատերական իրադարձությունների լայն և ազատ ընտրության հնարավորություն: Այստեղ կան ներկայացումներ Աֆրիկայից, Հյուսիսային ու Հարավային Ամերիկայից և, անշուշտ եվրոպական բազմաթիվ երկրներից: Միմյանց չհակադրելով, բայց համադրելով ժամանակակից թատրոնում տեղ գտած երևույթները, փառատոնը զարմացնում է, լարվածություն առաջացնում հանդիսատեսների մեջ, խորհուրդներ տալիս կամ վկայում:

Բայց լեզուների ու ավանդույթների այս խառնարանում, թվում է միայն մեկ ներկայացում է ասես ցանկանում ամբողջ մարդկության փորձը միավորել զինաթափող խոնարհությամբ, բացահայտումների հռետորաբանությունների ծիրից դուրս:

Ռոմեո Կաստելլուչչին Վիենայում ներկայացրեց իր «Go down, Moses» աշխատանքը, որի պրեմիերան կայացել է Փարիզի «Աշնանային» փառատոնում:

Իտալացի հայտնի ռեժիսորը իր ներկայացմամբ առաջարկում է մի կոնցեպտ, որը որքան որ պարզ է, նույնքան էլ տագնապահարույց՝ իր պարադոքսայնությամբ: Դա պատմությունն է մարգարեի մասին, որը, ինչպես ընդունված է հուդայական ավանդության մեջ, չի կարող պատկերվել, բայց կարող է ի հայտ գալ միայն փորձի միջոցով: Մարգարե, ում ակամա մերժել է մայրը, որպեսզի լինի փրկված: Մարգարե, ով փրկում է իր ժողովրդին՝ ելքի ճանապար ցույց տալով, որը մերժվածության յուրահատուկ կրկներգ է կարծես:

Կաստելլուչչին մտորման և վերապրումների համար առաջարկում է մտքեր առաջացնող մի քանի պատկերներ:

Մենք երկար ենք նայում ժամանակակից ամբոխին, կորուսյալ մարդկանց, ովքեր միմյանց են նվիրում փրկության ակնարկներ ու զոհաբերություններ... Կաստելլուչչին շարժվում է կոպտության թատրոնի բանաստեղծականությանը միացած վերացական կերպարների շարքի վրայով: Բայց բոլորը ներկայացվում են այն գեղարվեստական հեռավորությունից, որն ամենաարյունոտ, նատուրալիստական նկարներն, անգամ, թույլատրում է ըմբոշխնել փիլիսոփայորեն՝ այս բառի ամենախոր ըմբռնումով: Այսինքն, մտորել կեցության մասին, Արարչի և Արարչագործության հարաբերությունների մասին: Այս մտքերը, որոնք վաղուց չեն եղել եվրոպական թատրոնում, սարսափեցնելու չափ այնքան գեղեցիկ են, որ դրանք չի կարելի վերապրել զգացմունքային-հայեցողական փորձից դուրս:

Մենք տեսնում ենք զուգարան քաղաքային սրճարանում, արյունաքամ եղող կնոջ: Ծննդաբերություն, աբորտ, վիժու՞մ: Քիչ ուշ այդ պատկերը կմիանա աղբանոցի կերպարին, որտեղ մի մանկիկ ճչում է իր օրորոց-զամյուղից, որը ինչ-որ ժամանակ նետվել էր Նեղոս գետի մեջ, որպեսզի Մովսեսը, հրեա ժողովրդի ապագա փրկիչը, փրկվի:

Կոնցեպտը ուժգնություն է հավաքում, սակայն նրա ամբողջականությունը դեռ չի բացահայտված:

Սարսափելի ձայնը քիչ է մնում պայթեցնի ականջաթաղանթները, ոռնում է ինչ-որ դժոխային մեքենա, մի երկար տուրբին է պտտվում «Theater an der Wien»-ի նախաբեմում՝ իր մեջ քաշելով մարդկային մազեր... Հանելուկային կերպար, որի սարսափահարույց կապը համակենտրոնացման ճամբարներում լիքը լցված այլ մազերի հետ, անհնար է ժխտել: Իսկ, գուցե, դա բոլորովին այլ մի բան է, գուցե հենց չայրվող թուփն է, որը Աստծո և Մարդու միակ հանդիպման վայրն է, որը կայացավ Մովսեսի շնորհիվ: Գուցե դա այն կրակի կերպարն է, որով լիքն է համաշխարհային արվեստը:

Քիչ ավելի ուշ մենք կլսենք խելակորույս (կամ մարգարեական) թոթովանքը խեղճ կնոջ, ում հարցաքննում են ոստիկանները և հոգեբույժը, իսկ նա անվերջ կրկնում է, որ մարգարեն պետք է գա, որ ժողովուրդը՝ դառնա ժողովուրդ: Բայց ոստիկանը նրա թոթովանքների հետ գլուխ չունի, նա պետք է գտնի երեխային և հետո՝ գնա տուն: Աշխարհը պատրաստ չի Մարգարեի հետ հանդիպման, էլ չասենք, որ պատրաստ չի Աստծո հետ հանդիպման:

Համակարգչային տոմոգրաֆը իր մեջ է ներքաշում այդ կնոջը և մենք հայտնվում ենք ներսում... Ինչի՞ ներսում: Նախահիշողությա՞ն, նախակերպարի՞:

Ինչ-որ մի հնագույն լճի ափին, քարանձավում տաքանում են հնագույն մարդիկ: Նրանց նեանդերթալյան գլուխները, վեր ցցված ուսերը հանդիսատեսին նետում են Յուրյան ժամանակաշրջանի ինչ-որ մի այգի կամ Սթենլի Քուբրիկի հերոսների մոտ: Հնագույն, մինչաստվածաշնչյա Դրախտը, կարծես լի է խաղաղությամբ: Բայց ահա, սարսափելին՝ երեխան, որին իր գրկում գուրգուրում է կինը, մահացած է:

Հուղարկավորության ու ողբի արարողություն, վշտի ինքնամոռացման մեջ միմյանց ձուլված կնոջ ու տղամարդու մարմիններ: Եվ, ի վերջո, գլխավորը. Հողը, որը փորելով Եվան հանել է գերեզմանից, վերածվում է առաջին ներկերի, որի մեջ մխրճելով ձեռքը, նա իրեն հանդիսատեսից բաժանող բարակ թաղանթի վրա գրում է «SOS» և բռունցքներով հարվածում, անընդհատ այդպես թմբկահարում հանդիսատեսին իրենից բաժանող այդ թաղանթի մակերեսին:

Ահա այս է ամբողջ կոնցեպտը: Հակադարձ հեռանկար, հայացք նախապատմությունից այսօրվա ներկայի վրա, որի միջնամասում հանկարծ լսվում է Սուրբ Հոգուն նվիրված ուղղափառ հոգևոր երգը: Աշխարհը՝ մինչ Աստծո հետ մարդուն կապող Մարգարեն և հետո: Հայցք՝ այնտեղից այստեղ, թե՞ հակառակը, այստեղից՝ այնտեղ: Մեր աշխարհի տարօրինակ, հումորով և ողբերգական ճշմարտությամբ լեցուն նկարագրությունը, որը զարմանալի պարադոքսայնությամբ այնքան մոտ է մինչպատմական մարդկությանը, որը անընդհատ քայլում է դեպի Աստծո հետ հանդիպումը: Աստծո, ում նկարները և գրությունները ժայռերի վրայից ճչում են հնագույն թախիծի մասին:
    Դիտվել է 1355 անգամ