Ռենատա Լիտվինովայի հերոսները ինչ-որ բան են անում, սիրում և մահանում09.14.2017
Նախօրեին Մոսկվայի Չեխովի անվան գեղարվեստական թատրոնում (МХТ-ում) հանդիսատեսին իր դեբյուտային թատերական բեմադրությամբ ներկայացել է ճանաչված կինոռեժիսոր և դերասանուհի Ռենատա Լիտվինովան: Այդ մասին «tvkultura.ru»-ի տեղեկատվությունը փոխանցում է «taglur.am»-ը:
«Հյուսիսային քամի» պիեսը Լիտվինովան գրել է հատուկ МХТ-ի արտիստների համար: Իր կարիերայում նոր ստեղծագործական հարթությունում հանդես գալու հայտնի արտիստուհու և կինոգործիչի քայլը միանգամից մեծ ուշադրություն է գրավել: Նրան թատերական տարածության մեջ նորովի հայտնաբերել ցանկացողները այնքան շատ են եղել, որ նախապես անշլագն արդեն ապահովված է եղել և պրեմիերայից դեռ շատ առաջ այդ ներկայացման տոմսը ձեռք բերելը վերածվել է հանդիսատեսային հաջողության չափանիշի:
«Մենք ընկերոջս հետ տոմս գնել ենք, երբ դեռ ամառը չէր սկսվել»,- իր գաղտնիքն է կիսել լրագրողների հետ, անգամ ինքը՝ ներկայացման հեղինակն ու ռեժիսորը:
Իսկ թե ինչու է որոշել ներկայացում պատրաստել, Ռենատա Լիտվինովան պատասխանել է կարճ. «Նստեցի և հանկարծ սկսեցի պիես գրել, իզուր չէ, որ ավարտել եմ սցենարիստների ֆակուլտետը»;
Բայց աշխատանքի ընթացքում հաջողակ կինոռեժիսորն ու արտիստուհին իր համար պարզել է, որ թատերական ռեժիսորի դերում հանդես գալն այնքան էլ հեշտ չէ:
«Դա այնքան երկար է, այնքան դրամա կա, այնքան տառապանք: Ես, դե, երբևէ չեմ աշխատել թատրոնում: Կինոյում՝ դուբլեր կան և... ցտեսություն: Իսկ այստեղ չկա որևէ «ցտեսություն»: Ինն ամիս՝ կողք-կողքի»,- պատմել Ռենատա Լիտվինովան:
«Հյուսիսային քամին» իրական ֆանտասմագորիա է: Այսպես է ներկայացնում իր ստեղծագործության ժանրը հեղինակը:
Ամանորի սեղանի մոտ է հավաքվել հարուստ գործարանատիրոջ ընտանիքը: Ողջ ներկայացման ընթացքում, այս տեսարանը կրկնվում է պարբերաբար՝ հիշեցնելով Լուիս Քերոլի «խելակորույս թեյախմությունը»: Կանցնեն տասնամյակներ, պատուհանից դուրս կփոխվի իշխանությունը, բայց մարդկային դժբախտությունները, սիրո բաղձանքը և մահվան անխուսափելիությունը կմնան անփոփոխ:
«Սա հյուսիսային տարածքի մասին է, որտեղ հավերժական քաոս է և որտեղ առաջանում է ընդհատում: Հեռացրել են ամենագլխավոր բաղադրիչը, որը փրկում էր այդ տարածությունը: Երևի այդ բաղադրիչը հենց սերն է»,- ենթադրել է Լիտվինովան:
Ռենատա Լիտվինովայի ներկայացման բոլոր կերպարները զբաղված են հենց միայն դրանով՝ ինչ-որ բան են անում, սիրում են և մահանում: Յուրաքանչյուրի ետևից մահը գալիս է երբեմն Մարիա Ֆոմինայի կերպարով, իսկ որոշ դեպքերում հենց իր՝ Ռենատա Լիտվինովայի:
Բազմաշերտ «Հյուսիսային քամին» այն է, որտեղ հավաքված են Լիտվինովայի երկրպագուների նախընտրությունները՝ «Մահվան պարեր, հպանցիկ կերպարներ, տարօրինակ երկխոսություններ: Սա աբսուրդ է, սյուրռեալիզմ, երևակայություն:
Ներկայացման նկատմամբ հետաքրքրության ձևավորման պատճառներից մեկն էլ երաժշտական կոմպոզիցիաներն են, որոնց հեղինակը հայտնի երաժիշտ Զեմֆիրան է:
«Հյուսիսային քամի» պիեսը Լիտվինովան գրել է հատուկ МХТ-ի արտիստների համար: Իր կարիերայում նոր ստեղծագործական հարթությունում հանդես գալու հայտնի արտիստուհու և կինոգործիչի քայլը միանգամից մեծ ուշադրություն է գրավել: Նրան թատերական տարածության մեջ նորովի հայտնաբերել ցանկացողները այնքան շատ են եղել, որ նախապես անշլագն արդեն ապահովված է եղել և պրեմիերայից դեռ շատ առաջ այդ ներկայացման տոմսը ձեռք բերելը վերածվել է հանդիսատեսային հաջողության չափանիշի:
«Մենք ընկերոջս հետ տոմս գնել ենք, երբ դեռ ամառը չէր սկսվել»,- իր գաղտնիքն է կիսել լրագրողների հետ, անգամ ինքը՝ ներկայացման հեղինակն ու ռեժիսորը:
Իսկ թե ինչու է որոշել ներկայացում պատրաստել, Ռենատա Լիտվինովան պատասխանել է կարճ. «Նստեցի և հանկարծ սկսեցի պիես գրել, իզուր չէ, որ ավարտել եմ սցենարիստների ֆակուլտետը»;
Բայց աշխատանքի ընթացքում հաջողակ կինոռեժիսորն ու արտիստուհին իր համար պարզել է, որ թատերական ռեժիսորի դերում հանդես գալն այնքան էլ հեշտ չէ:
«Դա այնքան երկար է, այնքան դրամա կա, այնքան տառապանք: Ես, դե, երբևէ չեմ աշխատել թատրոնում: Կինոյում՝ դուբլեր կան և... ցտեսություն: Իսկ այստեղ չկա որևէ «ցտեսություն»: Ինն ամիս՝ կողք-կողքի»,- պատմել Ռենատա Լիտվինովան:
«Հյուսիսային քամին» իրական ֆանտասմագորիա է: Այսպես է ներկայացնում իր ստեղծագործության ժանրը հեղինակը:
Ամանորի սեղանի մոտ է հավաքվել հարուստ գործարանատիրոջ ընտանիքը: Ողջ ներկայացման ընթացքում, այս տեսարանը կրկնվում է պարբերաբար՝ հիշեցնելով Լուիս Քերոլի «խելակորույս թեյախմությունը»: Կանցնեն տասնամյակներ, պատուհանից դուրս կփոխվի իշխանությունը, բայց մարդկային դժբախտությունները, սիրո բաղձանքը և մահվան անխուսափելիությունը կմնան անփոփոխ:
«Սա հյուսիսային տարածքի մասին է, որտեղ հավերժական քաոս է և որտեղ առաջանում է ընդհատում: Հեռացրել են ամենագլխավոր բաղադրիչը, որը փրկում էր այդ տարածությունը: Երևի այդ բաղադրիչը հենց սերն է»,- ենթադրել է Լիտվինովան:
Ռենատա Լիտվինովայի ներկայացման բոլոր կերպարները զբաղված են հենց միայն դրանով՝ ինչ-որ բան են անում, սիրում են և մահանում: Յուրաքանչյուրի ետևից մահը գալիս է երբեմն Մարիա Ֆոմինայի կերպարով, իսկ որոշ դեպքերում հենց իր՝ Ռենատա Լիտվինովայի:
Բազմաշերտ «Հյուսիսային քամին» այն է, որտեղ հավաքված են Լիտվինովայի երկրպագուների նախընտրությունները՝ «Մահվան պարեր, հպանցիկ կերպարներ, տարօրինակ երկխոսություններ: Սա աբսուրդ է, սյուրռեալիզմ, երևակայություն:
Ներկայացման նկատմամբ հետաքրքրության ձևավորման պատճառներից մեկն էլ երաժշտական կոմպոզիցիաներն են, որոնց հեղինակը հայտնի երաժիշտ Զեմֆիրան է: