Ցանկանում են, որ «մարդկային կյանքի ոգին» մատուցվի համապատասխան ձևով06.14.2018
Օրերս Մոսկվայի Չեխովի անվան գեղարվեստական թատրոնը (МХТ) հայտնի ռեժիսոր Կոնստամտին Բոգոմոլովի բեմադրությամբ ներկայացրել է չեխովյան հայտնի «Երեք քույրերի» նոր վարկած: Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»-ը՝ հղում անելով «iz.ru»-ին:
Ընդհանրապես փորձառու թատերագետները խորհուրդ չեն տալիս մինչև ներկայացումը կարդալ այդ մասին անոտացիաները, հատկապես ռեժիսորականները: Սեփական ստեղծագործության գնահատականները հաճախ արմատականորեն տարբերվում են այն բանից, ինչը հանդիսատեսը տեսնում է բեմում:
Սակայն, պարզվում է, որ Կոնստանտին Բոգոմոլովի պարագայում այդ դիտարկումը չիգործում, քանի որ, ինչպես նշում են մասնագետներն, այն ինչ «Երեք քույրերի» մասին նախօրոք հայտնել էր նա, հենց այդ էլ ցուցադրվում է МХТ-ի բեմում:
«Այն պետք է լինի ծայրահեղ կոնկրետ, ծայրահեղ կենցաղային, և առաջին հերթին ողջերի, սովորական մարդկանց մասին գործ՝ կենցաղային զգացմունքային տեսանկյունից»,- նշել է Բոգոմոլովը:
Բեմադրությունը հանդիսատեսին ներկայացնելուց առաջ նա նաև ասել էր, որ իր գործի մեջ չի լինի սիմվոլիզմ, վերացարկում, փիլիսոփայելու միտում:
«Մեր բեմադրությունը դա չեխովյան պիեսի տեքստը ծայրահեղ կենդանի, ժամանակակից, բնական դարձնելու անկեղծ փորձ է»,- Հայտարարում էր նա դեռ մինչև պրեմիերան: Այսօր, արդեն, ներկայացումը դիտած փորձագետները հաստատում են նաև ռեժիսորի հավատարմությունը իր խոստմանը այդ դիտանկյունից:
Չեխովյան «Երեք քույրերի» բազմաթիվ մեկնաբանությունների համատեքստում Բոգոմոլովի ռեժիսորական ներդրումը «Ձանձրալի Չեխովն» է: Սա ոչ հանդիմանություն է, ոչ՝ հայհոյանք: Սա ոճ է, գործնականում, ըստ մտահղացման և լուծման՝ անթերի:
Դերասանները դասականի հայտնի տեքստը կարդում են առանց զարդարելու, փոփոխելու, հավասարաչափ, հանդարտ, միատոն, առանց ակնհայտ երանգավորման: Դա նման է պիեսի սևագիր ընթերցանության, երբ արտահայտչականությունը կարևոր չէ, երբ գլխավորն այն է, թե ով ումից հետո պիտի ելույթ ունենա: Այս ձևաչափը դերասանական հայտնագործություններ չի նախատեսում: Այս դերը կատարող դերասանը կարող է հանդես գալ մեկ ուրիշ հերոսի կերպարում և հակառակը, սակայն տպավորությունը նույնն է:
Միմյանց փոխարինելու այս մոտեցումը կարող է կիրառվել նաև անկախ այն բանից, թե որ սեռի ներկայացուցիչ է կոնկրետ հերոսը: Ընդ որում ներկայացման մեջ չի դիտարկվում որևէ գենդերային ենթատեքստ: Դերասանը միայն տեքստի պահոց է և միևնույնն է, թե նա ինչ սեռի է պատկանում:
Հետաքրքիր է նաև բեմի ձևավորումը:
Տարածությունը սահմանափակված է նեոնային խողովակներով, որոնց դասավորությունը թելադրում է տան և տանիքի մասին միտք: Ներսում տեղադրված են բազմոցներ և աթոռներ: Տեղափոխությունները նվազագույն են: Մտար, նստեցիր, ասացիր տեքստը, հեռացար կամ նստեցիր մեկ այլ բազմոցի:
Գործողությունը բազմազանացնող տարրերից են տեքստերը ներկայացնողներին խոշոր պլանով նկարահանող երկու օպերատորները: Պատկերը ցուցադրվում է երեք էկրանների վրա, որոնք տեղադրված են կենտրոնում, աջ և ձախ կողմերում: Տեսարանները սահմանազատվում են Քոուլ Փորթերի «My heart belongs to daddy» բլյուզով:
Հանդիսատեսին ոչինչ չի պարտադրվում: Նա ազատ է սխեման լրացնել իր երևակայության մեջ՝ ճիշտ այնպես, ինչպես անհրաժեշտ է համարում: «Ինքդ ներկիր» յուրահատուկ գրքի պես մի բան:
Սակայն սեփական ուժերը ստեղծագործելու ասպարեզում փորձել ցանկացողները, պարզվում է, շատ չեն: Ընդմիջումից հետո դահլիճում նկատվում են դատարկ նստատեղեր, իսկ մնացողների շուրթերը արտահայտում են գլխավոր մեկ թեմա. «Ձանձրալի է»:
Նրանց կարելի է հասկանալ: Եկել են թատրոն և ոչ թե գրադարան: Ցանկանում են, որ Ստանիսլավսկու հայտարարած «մարդկային կյաքի ոգին» մատուցվի համապատասխան ձևով՝ իր բոլոր սպասված գույներով և նրբերանգներով:
Այս թեմայով այլ հղումներ-1
Օրերս Մոսկվայի Չեխովի անվան գեղարվեստական թատրոնը (МХТ) հայտնի ռեժիսոր Կոնստամտին Բոգոմոլովի բեմադրությամբ ներկայացրել է չեխովյան հայտնի «Երեք քույրերի» նոր վարկած: Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»-ը՝ հղում անելով «iz.ru»-ին:
Ընդհանրապես փորձառու թատերագետները խորհուրդ չեն տալիս մինչև ներկայացումը կարդալ այդ մասին անոտացիաները, հատկապես ռեժիսորականները: Սեփական ստեղծագործության գնահատականները հաճախ արմատականորեն տարբերվում են այն բանից, ինչը հանդիսատեսը տեսնում է բեմում:
Սակայն, պարզվում է, որ Կոնստանտին Բոգոմոլովի պարագայում այդ դիտարկումը չիգործում, քանի որ, ինչպես նշում են մասնագետներն, այն ինչ «Երեք քույրերի» մասին նախօրոք հայտնել էր նա, հենց այդ էլ ցուցադրվում է МХТ-ի բեմում:
«Այն պետք է լինի ծայրահեղ կոնկրետ, ծայրահեղ կենցաղային, և առաջին հերթին ողջերի, սովորական մարդկանց մասին գործ՝ կենցաղային զգացմունքային տեսանկյունից»,- նշել է Բոգոմոլովը:
Բեմադրությունը հանդիսատեսին ներկայացնելուց առաջ նա նաև ասել էր, որ իր գործի մեջ չի լինի սիմվոլիզմ, վերացարկում, փիլիսոփայելու միտում:
«Մեր բեմադրությունը դա չեխովյան պիեսի տեքստը ծայրահեղ կենդանի, ժամանակակից, բնական դարձնելու անկեղծ փորձ է»,- Հայտարարում էր նա դեռ մինչև պրեմիերան: Այսօր, արդեն, ներկայացումը դիտած փորձագետները հաստատում են նաև ռեժիսորի հավատարմությունը իր խոստմանը այդ դիտանկյունից:
Չեխովյան «Երեք քույրերի» բազմաթիվ մեկնաբանությունների համատեքստում Բոգոմոլովի ռեժիսորական ներդրումը «Ձանձրալի Չեխովն» է: Սա ոչ հանդիմանություն է, ոչ՝ հայհոյանք: Սա ոճ է, գործնականում, ըստ մտահղացման և լուծման՝ անթերի:
Դերասանները դասականի հայտնի տեքստը կարդում են առանց զարդարելու, փոփոխելու, հավասարաչափ, հանդարտ, միատոն, առանց ակնհայտ երանգավորման: Դա նման է պիեսի սևագիր ընթերցանության, երբ արտահայտչականությունը կարևոր չէ, երբ գլխավորն այն է, թե ով ումից հետո պիտի ելույթ ունենա: Այս ձևաչափը դերասանական հայտնագործություններ չի նախատեսում: Այս դերը կատարող դերասանը կարող է հանդես գալ մեկ ուրիշ հերոսի կերպարում և հակառակը, սակայն տպավորությունը նույնն է:
Միմյանց փոխարինելու այս մոտեցումը կարող է կիրառվել նաև անկախ այն բանից, թե որ սեռի ներկայացուցիչ է կոնկրետ հերոսը: Ընդ որում ներկայացման մեջ չի դիտարկվում որևէ գենդերային ենթատեքստ: Դերասանը միայն տեքստի պահոց է և միևնույնն է, թե նա ինչ սեռի է պատկանում:
Հետաքրքիր է նաև բեմի ձևավորումը:
Տարածությունը սահմանափակված է նեոնային խողովակներով, որոնց դասավորությունը թելադրում է տան և տանիքի մասին միտք: Ներսում տեղադրված են բազմոցներ և աթոռներ: Տեղափոխությունները նվազագույն են: Մտար, նստեցիր, ասացիր տեքստը, հեռացար կամ նստեցիր մեկ այլ բազմոցի:
Գործողությունը բազմազանացնող տարրերից են տեքստերը ներկայացնողներին խոշոր պլանով նկարահանող երկու օպերատորները: Պատկերը ցուցադրվում է երեք էկրանների վրա, որոնք տեղադրված են կենտրոնում, աջ և ձախ կողմերում: Տեսարանները սահմանազատվում են Քոուլ Փորթերի «My heart belongs to daddy» բլյուզով:
Հանդիսատեսին ոչինչ չի պարտադրվում: Նա ազատ է սխեման լրացնել իր երևակայության մեջ՝ ճիշտ այնպես, ինչպես անհրաժեշտ է համարում: «Ինքդ ներկիր» յուրահատուկ գրքի պես մի բան:
Սակայն սեփական ուժերը ստեղծագործելու ասպարեզում փորձել ցանկացողները, պարզվում է, շատ չեն: Ընդմիջումից հետո դահլիճում նկատվում են դատարկ նստատեղեր, իսկ մնացողների շուրթերը արտահայտում են գլխավոր մեկ թեմա. «Ձանձրալի է»:
Նրանց կարելի է հասկանալ: Եկել են թատրոն և ոչ թե գրադարան: Ցանկանում են, որ Ստանիսլավսկու հայտարարած «մարդկային կյաքի ոգին» մատուցվի համապատասխան ձևով՝ իր բոլոր սպասված գույներով և նրբերանգներով:
Այս թեմայով այլ հղումներ-1
