Կոլխիդայի թագավորի աղջկա բնավորությունը դույզն իսկ չի փոխվել10.22.2019
Ժամանակակից թատերական ռեժիսուրայի վառ և ամենհեռանկարային ռեժիսորներից մեկը՝ Սայմոն Սթոունը և Նիդերլանդների «Internationaal Theater Amsterdam»-ի թատրոնը Մոսկվա են բերել «Մեդեայի» իրենց նոր բեմական մեկնաբանությունը: Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»-ը՝ հղում անելով «teatral-online.ru»-ին:
Ավստրալիացի Սայմոն Սթոունը համաշխարհային թատերական տիրույթ է մտել միանգամից և արագ: Նրա առաջին իսկ բեմադրությունները, որոնք սկզբում իրականացնում էր հայրենիքում, իսկ փոքր ինչ հետո նաև Եվրոպայում, նրան բերեցին արմատականի, բայց միաժամանակ մարդկային զգացմունքների նրբազգաց արձանագրողի համբավ: Ռեժիսորը համարձակորեն փոփոխում էր դասական սյուժեները, դրանցում չթողնելով ոչ մի հեղինակային բառ, ապա կրկին հավաքում էր դրանք՝ լրացնելով այսօրվա իրողություններով, մտքերով և լեզվով: Այնպես որ Իբսենի, Բրեխթի կամ Չեխովի պիեսները թվում էին, որ գրվել են ոչ թե երեկ, այլ, նույնիսկ, այսօր:
Սակայն Էվրիպիդեսի դեպքում, կարծես թե խնդիրն ավելի է բարդ: Այնուամենայնիվ 20-րդ դարի սկզբների նոր դրամատուրգիայի հերոսների հետ շատ ավելի հեշտ է սեփական անձը նույնականացնելը, քան անտիկ հերոսների, որոնց հեղինակն անդրադարձել է մ.թ.ա 5-րդ դարում: Ո՞վ է նա Մեդեայի համար, կամ ո՞վ է Մեդեան իր համար: Սակայն, այս դեպքում նույնպես, Սթոունը կատարել է անհնարինը՝ նա հանդիսատեսին կարողանում է հավատացնել, որ իրադարձությունները կատարվում են այստեղ և հիմա:
Այդ հարցում նրան օգնել են ամերիկացի բժիշկ Դեբորա Գրինի վավերագրական պատմության նյութերը. 1995թ.-ին այդ կինը հրդեհեց սեփական տունն՝ այնտեղ գտնվող իր երեխաների հետ միասին, որպեսզի ամուսնուց վրեժ լուծի իրենից հեռանալու համար:
Սթոունի վարկածում բեմադրության հերոսների անունը Աննա և Լուկաս է: Նրանք երկուսն էլ աշխատում են բժշկության ոլորտում և մեծացնում են իրենց երկու որդիներին: Այս զույգի մեջ ուժեղը կինն է: Նա օգնում է ամուսնուն կատարել հետազոտություններ և, մեծ հաշվով, նրան օգնում է կարիերա անել: Սակայն ամուսինը հրապուրվում է իր ղեկավարի երիտասարդ դուստրով՝ Կլարայով և մտածում է կնոջը, որպես անցած փուլ, լքելու մասին:
Աննան, որ սովոր է ամեն ինչ պահել հսկողության տակ, սկսում է ամուսնուն ինչ-որ պահերի հունից հանել, հուսալով այդ եղանակով նրան պահել իրեն մոտ տիրույթում և չթողնել հեռանալու սիրուհու մոտ: Ինչո՞վ համեմատելի չէ Կոլխիդայի արքայադստեր հետ... Սակայն, նրա տակտիկական մոտեցումները շուտով բացահայտվում են և կինը հայտնվում է հոգեբուժարանում: Նա զրկվում ամեն ինչից՝ սիրելի աշխատանքից, ծնողական իրավունքներից, կանացի գրավչությունից և ընտանիքից: Լուկասը կարողանում է գործը հասցնել ամուսնալուծության և պատրաստվում է մեկնել Չինաստան՝ ծառայության նոր վայր:
Բեմադրության գործողությունն սկսվում է հոգեբուժարանից Աննայի վերադարձով: Իրադարձությունները տեղի են ունենում բացարձակ սպիտակ միջավայրում, որտեղ որևէ դետալ չի առանձնացվում: Այն ավելի շատ հիշեցնում է հիվանդասենյակի նման մի հարթակ: Սա ըստ սցենոգրաֆիական մտահղացման ճշմարտության տիրույթն է, որտեղ հերոսները չեն կարող թաքնվելու տեղ գտնել, որտեղ նրանց մտքերն ու մտադրությունները կարծես լինեն մեկնած ձեռքի ափի մեջ: Դա քավարան է հիշեցնում, պարզապես ոչ թե հանդերձյալ, այլ ներկա կյանքում: Էկրանի վրա խոշոր պլաններով ցուցադրվում են հերոսների դեմքերը, կնճիռները, նույնիսկ ոչ իդելական մարմնի հատվածները՝ անկողնային տեսարանում:
«Internationaal Theater Amsterdam»-ի թատրոնի դերասանները այդ դժվար ռեժիսորական լուծումները մատուցում են փայլուն և անկաշկանդ:
Այս ներկայացմամբ ռեժիսորը հանդիսատեսին լիարժեք համոզում է, որ ամուսինների ճգնաժամային տարիքում, երբ զգացմունքների սառչելու մեծ ալիքն ու հեռանալու ցանկությունները գլուխ են բարձրացնում ամենակործարար մղումներով, ոչինչ չի փոխվել Էվրիպիդեսյան ժամանակներից:
Երկու հազար տարվա ընթացքում Մեդեայի պատմությունը չի հնացել, թեև ֆեմինիզմի մեր ժամանակներում կինը կարող է ինքնաբավ լինել... Բայց ինչ-որ մի բան նրան անընդհատ կապում է ամուսնու հետ: Ի՞նչ է դա, այդ կապը և մի՞թե դա կարող է համեմատելի լինել սեփական երեխայի սպանության հետ...
Լուսանկարն՝ ըստ հղման աղբյուրի:

Ժամանակակից թատերական ռեժիսուրայի վառ և ամենհեռանկարային ռեժիսորներից մեկը՝ Սայմոն Սթոունը և Նիդերլանդների «Internationaal Theater Amsterdam»-ի թատրոնը Մոսկվա են բերել «Մեդեայի» իրենց նոր բեմական մեկնաբանությունը: Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»-ը՝ հղում անելով «teatral-online.ru»-ին:
Ավստրալիացի Սայմոն Սթոունը համաշխարհային թատերական տիրույթ է մտել միանգամից և արագ: Նրա առաջին իսկ բեմադրությունները, որոնք սկզբում իրականացնում էր հայրենիքում, իսկ փոքր ինչ հետո նաև Եվրոպայում, նրան բերեցին արմատականի, բայց միաժամանակ մարդկային զգացմունքների նրբազգաց արձանագրողի համբավ: Ռեժիսորը համարձակորեն փոփոխում էր դասական սյուժեները, դրանցում չթողնելով ոչ մի հեղինակային բառ, ապա կրկին հավաքում էր դրանք՝ լրացնելով այսօրվա իրողություններով, մտքերով և լեզվով: Այնպես որ Իբսենի, Բրեխթի կամ Չեխովի պիեսները թվում էին, որ գրվել են ոչ թե երեկ, այլ, նույնիսկ, այսօր:
Սակայն Էվրիպիդեսի դեպքում, կարծես թե խնդիրն ավելի է բարդ: Այնուամենայնիվ 20-րդ դարի սկզբների նոր դրամատուրգիայի հերոսների հետ շատ ավելի հեշտ է սեփական անձը նույնականացնելը, քան անտիկ հերոսների, որոնց հեղինակն անդրադարձել է մ.թ.ա 5-րդ դարում: Ո՞վ է նա Մեդեայի համար, կամ ո՞վ է Մեդեան իր համար: Սակայն, այս դեպքում նույնպես, Սթոունը կատարել է անհնարինը՝ նա հանդիսատեսին կարողանում է հավատացնել, որ իրադարձությունները կատարվում են այստեղ և հիմա:
Այդ հարցում նրան օգնել են ամերիկացի բժիշկ Դեբորա Գրինի վավերագրական պատմության նյութերը. 1995թ.-ին այդ կինը հրդեհեց սեփական տունն՝ այնտեղ գտնվող իր երեխաների հետ միասին, որպեսզի ամուսնուց վրեժ լուծի իրենից հեռանալու համար:
Սթոունի վարկածում բեմադրության հերոսների անունը Աննա և Լուկաս է: Նրանք երկուսն էլ աշխատում են բժշկության ոլորտում և մեծացնում են իրենց երկու որդիներին: Այս զույգի մեջ ուժեղը կինն է: Նա օգնում է ամուսնուն կատարել հետազոտություններ և, մեծ հաշվով, նրան օգնում է կարիերա անել: Սակայն ամուսինը հրապուրվում է իր ղեկավարի երիտասարդ դուստրով՝ Կլարայով և մտածում է կնոջը, որպես անցած փուլ, լքելու մասին:
Աննան, որ սովոր է ամեն ինչ պահել հսկողության տակ, սկսում է ամուսնուն ինչ-որ պահերի հունից հանել, հուսալով այդ եղանակով նրան պահել իրեն մոտ տիրույթում և չթողնել հեռանալու սիրուհու մոտ: Ինչո՞վ համեմատելի չէ Կոլխիդայի արքայադստեր հետ... Սակայն, նրա տակտիկական մոտեցումները շուտով բացահայտվում են և կինը հայտնվում է հոգեբուժարանում: Նա զրկվում ամեն ինչից՝ սիրելի աշխատանքից, ծնողական իրավունքներից, կանացի գրավչությունից և ընտանիքից: Լուկասը կարողանում է գործը հասցնել ամուսնալուծության և պատրաստվում է մեկնել Չինաստան՝ ծառայության նոր վայր:
Բեմադրության գործողությունն սկսվում է հոգեբուժարանից Աննայի վերադարձով: Իրադարձությունները տեղի են ունենում բացարձակ սպիտակ միջավայրում, որտեղ որևէ դետալ չի առանձնացվում: Այն ավելի շատ հիշեցնում է հիվանդասենյակի նման մի հարթակ: Սա ըստ սցենոգրաֆիական մտահղացման ճշմարտության տիրույթն է, որտեղ հերոսները չեն կարող թաքնվելու տեղ գտնել, որտեղ նրանց մտքերն ու մտադրությունները կարծես լինեն մեկնած ձեռքի ափի մեջ: Դա քավարան է հիշեցնում, պարզապես ոչ թե հանդերձյալ, այլ ներկա կյանքում: Էկրանի վրա խոշոր պլաններով ցուցադրվում են հերոսների դեմքերը, կնճիռները, նույնիսկ ոչ իդելական մարմնի հատվածները՝ անկողնային տեսարանում:
«Internationaal Theater Amsterdam»-ի թատրոնի դերասանները այդ դժվար ռեժիսորական լուծումները մատուցում են փայլուն և անկաշկանդ:
Այս ներկայացմամբ ռեժիսորը հանդիսատեսին լիարժեք համոզում է, որ ամուսինների ճգնաժամային տարիքում, երբ զգացմունքների սառչելու մեծ ալիքն ու հեռանալու ցանկությունները գլուխ են բարձրացնում ամենակործարար մղումներով, ոչինչ չի փոխվել Էվրիպիդեսյան ժամանակներից:
Երկու հազար տարվա ընթացքում Մեդեայի պատմությունը չի հնացել, թեև ֆեմինիզմի մեր ժամանակներում կինը կարող է ինքնաբավ լինել... Բայց ինչ-որ մի բան նրան անընդհատ կապում է ամուսնու հետ: Ի՞նչ է դա, այդ կապը և մի՞թե դա կարող է համեմատելի լինել սեփական երեխայի սպանության հետ...
Լուսանկարն՝ ըստ հղման աղբյուրի: