Երբ պահպանողական երաժշտական աշխարհը միավորվում է թատերական տարերքին11.08.2022
Ռուսաստանի ակադեմիական երիտասարդական թատրոնում առաջիկայում կկայանա մի բեմադրության վերջին ցուցադրությունը, որտեղ փորձ է արվում խորհրդային ավանգարդի ժառանգությունը նորովի բացահայտել ժամանակակից երաժշտության համար։ Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»֊ը՝ հղում անելով «teatral-online.ru»֊ին։
«Պետյան, գայլը և Վոլոդյա երաժիշտը» բեմադրությունը փորձարարական է։ Ժանրային առումով հեղինակներն այն անվանել են «Սիմֆոնիկ կրկես»։
Բեմադրությունը նվիրվել է 20֊րդ դարի ռուսաստանցի հայտնի կոմպոզիտոր Սերգեյ Պրոկոֆևի «Պետյան և Գայլը» հայտնի սիմֆոնիկ հեքիաթի ստեղծման 85 ֊ամյակին։ Երաժշտական այդ հեքիաթը հեղինակը ստեղծել է թատերական գործիչ, աշխարհում առաջին կին օպերային ռեժիսոր Նատալիա Սացի պատվերով։
Պրոկոֆևի այդ սյուիտը, որն այսօր հայտնի է նաև աշխարհում, առաջին անգամ կատարվել է 1936թ,֊ի մայիսի 5֊ին։
Մոսկովյան ժամանակակից բեմադրության հիմքում Պրոկոֆևի այդ ստեղծագործության հետ միասին դրված է նաև 20-րդ դարի առաջին կեսի ռուսական երաժշտական մշակույթի մեկ այլ ներկայացուցչի՝ Լեոնիդ Պոլովինկինի «Վոլոդյա֊երաժիշտը» ստեղծագործությունը։
Փորձարարական ներկայացման հեղինակաները իրենց նպատակն իրականացնելու համար «նվագախումբ առանց դիրիժորի» ձևը միավորել են սիմֆոնիկ հեքիաթի ժանրի և դրամատիկական թատրոնի հետ։
Առանց դիրիժորի «Պեռսիմֆանս»֊ը («Պեռվի սիմֆոնիչեսկի անսամբլ», թարգմանաբար՝ «Առսիմանս» ֊«Առաջին սիմֆոնիկ անսամբլ» - խմբ) վերջնականապես խախտում է ակադեմիական վարվելակերպը։ Վոլոդիայի նախրի կենդանիների դիմակներով երաժիշտներն «արածում են» հովտում՝ ջութակներն ու հոբոյները ձեռքերին։ Ֆլեյտա թռչնակը թռչում է հասկերի վրայով, իսկ Գայլը երեք վալտոռներով ընթանում է սայլակավոր մոտոցիկլով։
«Փորձարարությունն այս աշխատանքում այն է, որ բավականին պահպանողական երաժշտական աշխարհը միավորվում է թատերական տարերքին, խաղին և խուլիգանությանը, առանց որոնց դժվար է պատկերացնել երեխաներին հասցեագրված ժամանակակից թատրոնը»,֊ նշել է բեմադրության հեղինակ Եգոր Պերեգուդով։ Նա նաև նշել է, որ սուր, երգիծական ձևի փնտրտուքը անհրաժեշտ պայման է խորհրդային բարոյախոսական մանկական պատմությունների համար, որը նաև անհրաժեշտություն է ժամանակակից հանդիսատեսի հետ երկխոսության մեջ մտնելու համար։ «Եվ միայն հոբելյանին է հնարավոր տեսնել, թե ինչպես «Պեռսիմֆանս»֊ի երաժիշտները դառնում են դրամատիկական դերասաններ, իսկ երիտասարդական թատրոնի դերասանները նվագում են և զբաղվում «ռիթմոդեկլամացիայով»,֊ ընդգծել է Պերեգուդովը։
Բեմադրության հեղինակներից մյուսը երաժիշտ Պյոտր Այդուն է։ Նա նշել է, որ աշխատելով Պոլովինկինի և Պրոկոֆևի հեքիաթների վրա, անմիջապես բացահայտել են դրանց ընդհանուր հիմքը։ Դա «փոխադարձ ձգողականությունն է աբստրակտ սիմֆոնիկ ձևի և պարզության, ուրախության, հուզիչ բովանդակության փնտրումի միջև»։ Ըստ նրա ակադեմիական արվեստում պարզ արտահայտությունը առաջացնում է հետազոտողի նրբազգացողությունը՝ ճիշտ այնպես, ինչպես քարանձավում ժայռապատկեր տեսնողի մեջ պարզ ձևը արտահայտում է աշխարհի գեղեցկության անկեղծ որոնում։
Լուսանկարն՝ ըստ հղման աղբյուրի:
![](upload/Xorhrdayin avangard ev simfonia.jpg)
«Պետյան, գայլը և Վոլոդյա երաժիշտը» բեմադրությունը փորձարարական է։ Ժանրային առումով հեղինակներն այն անվանել են «Սիմֆոնիկ կրկես»։
Բեմադրությունը նվիրվել է 20֊րդ դարի ռուսաստանցի հայտնի կոմպոզիտոր Սերգեյ Պրոկոֆևի «Պետյան և Գայլը» հայտնի սիմֆոնիկ հեքիաթի ստեղծման 85 ֊ամյակին։ Երաժշտական այդ հեքիաթը հեղինակը ստեղծել է թատերական գործիչ, աշխարհում առաջին կին օպերային ռեժիսոր Նատալիա Սացի պատվերով։
Պրոկոֆևի այդ սյուիտը, որն այսօր հայտնի է նաև աշխարհում, առաջին անգամ կատարվել է 1936թ,֊ի մայիսի 5֊ին։
Մոսկովյան ժամանակակից բեմադրության հիմքում Պրոկոֆևի այդ ստեղծագործության հետ միասին դրված է նաև 20-րդ դարի առաջին կեսի ռուսական երաժշտական մշակույթի մեկ այլ ներկայացուցչի՝ Լեոնիդ Պոլովինկինի «Վոլոդյա֊երաժիշտը» ստեղծագործությունը։
Փորձարարական ներկայացման հեղինակաները իրենց նպատակն իրականացնելու համար «նվագախումբ առանց դիրիժորի» ձևը միավորել են սիմֆոնիկ հեքիաթի ժանրի և դրամատիկական թատրոնի հետ։
Առանց դիրիժորի «Պեռսիմֆանս»֊ը («Պեռվի սիմֆոնիչեսկի անսամբլ», թարգմանաբար՝ «Առսիմանս» ֊«Առաջին սիմֆոնիկ անսամբլ» - խմբ) վերջնականապես խախտում է ակադեմիական վարվելակերպը։ Վոլոդիայի նախրի կենդանիների դիմակներով երաժիշտներն «արածում են» հովտում՝ ջութակներն ու հոբոյները ձեռքերին։ Ֆլեյտա թռչնակը թռչում է հասկերի վրայով, իսկ Գայլը երեք վալտոռներով ընթանում է սայլակավոր մոտոցիկլով։
«Փորձարարությունն այս աշխատանքում այն է, որ բավականին պահպանողական երաժշտական աշխարհը միավորվում է թատերական տարերքին, խաղին և խուլիգանությանը, առանց որոնց դժվար է պատկերացնել երեխաներին հասցեագրված ժամանակակից թատրոնը»,֊ նշել է բեմադրության հեղինակ Եգոր Պերեգուդով։ Նա նաև նշել է, որ սուր, երգիծական ձևի փնտրտուքը անհրաժեշտ պայման է խորհրդային բարոյախոսական մանկական պատմությունների համար, որը նաև անհրաժեշտություն է ժամանակակից հանդիսատեսի հետ երկխոսության մեջ մտնելու համար։ «Եվ միայն հոբելյանին է հնարավոր տեսնել, թե ինչպես «Պեռսիմֆանս»֊ի երաժիշտները դառնում են դրամատիկական դերասաններ, իսկ երիտասարդական թատրոնի դերասանները նվագում են և զբաղվում «ռիթմոդեկլամացիայով»,֊ ընդգծել է Պերեգուդովը։
Բեմադրության հեղինակներից մյուսը երաժիշտ Պյոտր Այդուն է։ Նա նշել է, որ աշխատելով Պոլովինկինի և Պրոկոֆևի հեքիաթների վրա, անմիջապես բացահայտել են դրանց ընդհանուր հիմքը։ Դա «փոխադարձ ձգողականությունն է աբստրակտ սիմֆոնիկ ձևի և պարզության, ուրախության, հուզիչ բովանդակության փնտրումի միջև»։ Ըստ նրա ակադեմիական արվեստում պարզ արտահայտությունը առաջացնում է հետազոտողի նրբազգացողությունը՝ ճիշտ այնպես, ինչպես քարանձավում ժայռապատկեր տեսնողի մեջ պարզ ձևը արտահայտում է աշխարհի գեղեցկության անկեղծ որոնում։
Լուսանկարն՝ ըստ հղման աղբյուրի: